انسانها از دیرباز با بهرهگیری از مواد و مصالح موجود، وسایل و اشیای مختلفی را درست کردهاند؛ از ابزارهای علمی گرفته تا وسایلی با هویت معنوی و مذهبی که کاربرد و معانی تعدادی از آنها احتمالا در گذر زمان گم شده است.
هیچ تردیدی نیست که باستانشناسی یک رشته مطالعاتی جذاب است که نمای مهمی از نحوه زندگی انسانها در گذشته را در اختیارمان قرار میدهد.اما در برخی مواقع باستانشناسان، ابزارهایی را کشف میکنند که اگرچه هدف از تولیدشان برایمان روشن نیست، ولی ارزش تاریخی و باستانی زیادی دارند.
در طول دهه ها و سده های اخیر اشیای متعددی کشف شدهاند که کاربردها و معانی آنها برای ما روشن نیست و بسیار رمزآلود هستند. در این مقاله قصد داریم تا برخی از این اشیا و سازههای پررمز و راز را با هم مرور کنیم:
۱-کولیسئوم رم و کاربرد مجهول آن
شاید معروفترین سازه ساختمانی در دنیای باستان، کولیسئوم رم (یا آمفی تئاتر فلاویان) باشد که هنوز هم یکی از چشمگیرترین سازههای تاریخی دنیا به شمار میرود. این بنا گنجایش ۵۰ هزار نفر را دارد و تقریبا در سال ۷۲ بعد از میلاد مسیح افتتاح شد.
کولیسئوم برای سرگرمی توده عوام رم ساخته شده بود و در آن رویدادهای مختلفی از شکار حیوانات گرفته تا مبارزات تن به تن، نبردهای دریایی ساختگی و حتی اعدامهای متعدد انجام میگرفت. آخرین رویدادی که در کولیسئوم برگزار شد به قرن ششم بعد از میلاد مسیح برمیگردد که با افول امپراتوری رم، در نهایت دیگر از کولیسئوم استفاده نشد و بخشهایی از مصالح ساختمانی این سازه، غارت گردید.
در طول زمانی که کولیسئوم مورد استفاده قرار میگرفت، ساختار خلاقانه و نوآورانهای به نام Velarium، تماشاگران را از معرض تابش مستقیم آفتاب محافظت میکرد. این سایبان غولپیکر که در تصاویر معاصر به تصویر کشیده شده، شبیه به عنبیه چشم انسان کار میکرده. زمانی که سایبان گسترده میشد، تنها یک فضای خالی در مرکز بنا بدون پوشش باقی میماند تا صحنه مرکزی زیر تابش نور طبیعی روشن بماند؛ دقیقا چیزی شبیه به چشمی پانتئون.
به نظر میرسد که این سایبان عظیم با یک سری دکلهای چوبی پشتیبانی میشد و از یک سری ورقهای بادبان مانند مخروطی ساخته شده بود که توسط یک سیستم پیچیده از طناب و قرقره بالا و پائین کشیده میشد.
به دلیل پیچیدگی طراحی و شباهت آن به بادبان و دکل کشتی، بسیاری از محققان بر این باور هستند که این سایبان توسط ملوانان آموزش دیده طراحی ، ساخت و اجرا شده بود.
در عین حال به نظر میرسد که کولیسئوم سیستم تهویهای خاصی مشابه با سیستم تهویه هوای امروزی داشته تا محیط داخلی بنا خنک بماند؛ هر چند که در این باره شک و شبهات زیادی وجود دارد.
در حال حاضر براکتها و آثار دکلهای چوبی تنها در سطوح بالای سازه به چشم میخورد و همچنان تردیدها و بحثهای زیادی در مورد نحوه ساخت و استفاده از این بنای جادویی مطرح است.